省级美丽宜居村镇公示 烟台辛庄镇等6村镇入围
Втората кинеско-?апонска во?на (1937-1945) бил воен конфликт ко? претежно се водел ме?у Република Кина и Царството ?апони?а. Во?ната го опфа?а кинеското боиште како дел од поширокото тихоокеанско боиште во Втората светска во?на . За почеток на во?ната се смета инцидентот на мостот Марко Поло на 7 ?ули 1937 година, по што спорот ме?у ?апонските и кинеските трупи во Пекинг ескалирал во целосна инвази?а. Оваа во?на ме?у Кина и ?апони?а честопати се смета за почеток на Втората светска во?на во Ази?а.
Кина со помош на Советскиот Со?уз, Обединетото Кралство и САД се борела против ?апони?а. По ?апонските напади на Мала?а и Перл Харбор во 1941 година, во?ната се споила со други конфликти кои главно се категоризираат како конфликти од Втората светска во?на. Втората кинеско-?апонска во?на била на?големата во?на во Ази?а во 20 век.[1] Оваа во?на имала на?многу цивилни и воени жртви во Во?ната на Тихиот Океан при што загинале од 10 до 25 милиони кинески цивили а исчезнале или загинале преку 4 милиони кинески и ?апонски во?ници или воен персонал. Во?ната се нарекува и ?азиски холокауст“. [2] [3][4]
Во?ната била резултат на пове?едецениската ?апонска импери?алистичка политика за проширува?е на своето политичко и воено вли?ание во Кина за да си обезбеди пристап до суровини, храна и работна сила. По Првата светска во?на, ?апонската политика била погодена од силни потреси. Левичарите барале универзално право на глас и поголеми права за работниците. Зголеменото текстилно производство во кинеските фабрики негативно вли?аело на ?апонското производство, а со Големата депреси?а се забавувил извозот. Сето ова го поттикнало милитантниот национализам, ко? кулминирал откако на власт дошла милитаристичка фракци?а. На чело на оваа фракци?а, со указ на императорот Хирохито, бил Хидеки То?о од Здружението за помош на царското владее?е. Во 1931 година, Мукденскиот инцидентот бил повод за ?апонската инвази?а на Ман?ури?а. Кинезите биле поразени, а ?апони?а создала нова марионетска држава, Ман?укуо; многу историчари како почеток на во?ната ?а наведуваат 1931 година.[5][6] Од 1931 до 1937 година, Кина и ?апони?а продолжиле да се препукуваат во мали, локализирани судири, таканаречени ?инциденти“.
По инцидентот на мостот Марко Поло, ?апонците изво?увале големи победи, и во 1937 година ги освоиле Пекинг, Шанга? и кинескиот главен град Нан?инг, по што следел и масакрот во Нан?инг. Откако не успеала да го спречи продорот на ?апонците во битката ка? Вухан, кинеската централна влада била преместена во Чонгкинг (Чунгкинг) во внатрешноста на Кина. По кинеско-советскиот договор од 1937 година, добиената голема матери?ална поддршка ? помогнала на Националистичката арми?а на Кина и на кинеското воздухопловство да продолжат да даваат силен отпор против ?апонската офанзива. Во 1939 година, по кинеските победи во Чангша и Гуангкси во?ната била во пат состо?ба. И ?апонците исто така не можеле да ги поразат кинеските комунистички сили во Шанкси, кои воделе тактика на саботажа и герилска во?на против напа?ачите. Иако ?апони?а владеела со големите градови, немала доволно човечки ресурси за да ги контролира огромните села на Кина. Во ноември 1939 година, кинеските националистички сили започнале голема зимска офанзива, а во август 1940 година, кинеските комунистички сили започнале контраофанзива во централна Кина. САД ?а поддржале Кина преку сери?а санкции против ?апони?а, што кулминирало со прекин на извозот на челик и бензин за ?апони?а во ?уни 1941 година. Исто така, со американски платеници како што се Летечките тигри ? дале директна дополнителна поддршка на Кина.
Во декември 1941 година, ?апони?а ненаде?но го нападнала Перл Харбор и ? об?авила во?на на САД. Соединетите Американски Држави за возврат ? об?авиле во?на на ?апони?а и ?а зголемиле воената помош за Кина, САД на Кина и дале вкупно 1,6 мили?арди долари (18,4 мили?арди долари во денешна вредност).[7] Во 1944 година, ?апони?а ?а започнала операци?ата Ичи-Го, инвази?а на Хенан и Чангша. Сепак, не успеале да изде?ствуваат предава?е од кинеските сили. Во 1945 година, кинеските експедициски сили го продолжиле да напредуваат во Бурма и го завршиле патот Ледо ко? ги поврзува Инди?а и Кина. Истовремено, Кина започнала големи контраофанзиви во ?ужна Кина и ги зазела Западен Хунан и Гуангкси. ?апони?а формално се предала на 2 септември 1945 година. Кина била призната како една од четирите големи со?узници за време на во?ната, ги вратила сите територии изгубени од ?апони?а и станала една од петте посто?ани членки на Советот за безбедност на Обединетите нации.[8] [9]
Ими?а
[уреди | уреди извор]
Во Кина, оваа во?на е на?позната како ?Во?на на отпорот против ?апонската агреси?а“ (кинески: 抗日 ) или ?Во?на на отпорот“ (抗战;). Наречена е и ?Осумгодишна во?на на отпорот“ (八年抗战), но во 2017 година кинеското Министерство за образование издало директива во ко?а се наведува дека учебниците треба да се повикуваат на во?ната како ?Четиринаесетгодишна во?на на отпорот“ (十四年抗战), става??и го фокусот на поширокиот воен конфликт со ?апони?а ко? датира со ?апонската инвази?а на Ман?ури?а во 1931 година.[10] Се нарекува и дел од ?Глобалната антифашистичка во?на“, а тоа е начинот на ко? Втората светска во?на е перцепирана од Кинеската комунистичка парти?а (ККП) и владата на НР Кина.
Во ?апони?а, денес, на?често се користи името ??апонско-кинеска во?на“ (?апонски: 日中戦爭).
Причини
[уреди | уреди извор]Причините за Втората кинеско-?апонска во?на може да се на?дат уште во Првата кинеско-?апонска во?на (1894–1895), кога Кина со ко?а владеела династи?ата ?инг, била поразена од ?апони?а и според Договорот од Шимоносеки била принудена на ?апони?а да ? го отстапи Та?ван и да ?а признае целосната независност на Коре?а.[11][12][13] Династи?ата ?инг била на раб на пропаст предизвикан од внатрешните бунтови и странскиот импери?ализам, а ?апони?а прераснувала во велесила пред се поради своите ефективни мерки за модернизаци?а.[14]
Република Кина е основана во 1912 година, откако со Синха?ската револуци?а била соборена последната кинеска династи?а, династи?ата ?инг (1644–1911). Но, централната власт за брзо била расцепкана и републичкиот авторитет подлегнал на авторитетот на регионалните воени водачи. Било тешко да се замисли обединува?ето на наци?ата и намалува?ето на вли?анието на странските сили. [14] Некои воени лидери дури се потпирале на одредени странски сили во ме?усебните битки. На пример, воениот лидер Жанг Зуолин од Ман?ури?а неприкриено соработувал со ?апонците за воена и економска помош.
Дваесет и едно бара?е
[уреди | уреди извор]Во 1915 година, ?апони?а го об?авила Дваесет и едното бара?е за да изнуди поголеми политички и трговски привилегии од Кина, кои ?уан Шикаи ги прифатил.[15] По Првата светска во?на, на ?апони?а ? припаднала германската сферата на вли?ание во регионот Шандонг,[16] што предизвикало анти?апонски протести и масовни демонстрации во Кина. За време на владата на Беи?анг, Кина останала внатрешно поделена и не можела да се спротивстави на странските упади.[17] Со цел обединува?е на Кина и поразува?е на регионалните воени лидери, Куоминтанг (КМТ, позната и како Кинеска националистичка парти?а) во Гуанг?оу ?а започнала Северната експедици?а (1926 до 1928) со ограничена помош од Советскиот Со?уз.[17]
Инцидент во ?инан
[уреди | уреди извор]Националната револуционерна арми?а (НРА) основана од КМТ де?ствувала во ?ужна и централна Кина, а во Шандонг се конфронтирала со ?апонскиот гарнизон што подоцна ескалирало во вооружен конфликт. Овие конфликти се познати по заедничко име како инцидент во ?инан од 1928 година, кога ?апонската во?ска убила неколку кинески офици?ални лица и истрелала артилериски гранати во ?инан. Се верува дека за време на овие конфликти биле убиени ме?у 2.000 и 11.000 кинески и ?апонски цивили. Како резултат на инцидентот во ?инан сериозно се влошиле односите ме?у кинеската националистичка влада и ?апони?а. [17] [17]
Повторно обединува?е на Кина (1928)
[уреди | уреди извор]Додека Националната револуционерна арми?а напредувала кон Пекинг, Жанг Зуолин решил да се повлече во Ман?ури?а, а во 1928 бил убиен од Квантуншката арми?а.[18] Неговиот син, Чанг Ксуелианг, ?а презел функци?ата водач на кликата Фенгтиан во Ман?ури?а. Подоцна во истата година, Чанг одлучил да ?а об?ави сво?ата верност на националистичката влада во Нан?инг под раководство на Чанг Ка? Шек, и како резултат на тоа, Кина била обединета под една влада.[17]
Кинеско-советска во?на (1929)
[уреди | уреди извор]Конфликтот од ?ули до ноември 1929 година поврзан со Кинеската источна железница дополнително ги зголемил тензиите во североисточна Кина. Победата на советската Црвена арми?а над силите на Чанг Ксуелианг не само што ?а потврдила советската контрола на Кинеската источна железница во Ман?ури?а, туку ги истакнала воените слабости на Кина кои што офицерите од ?апонската Квантуншка арми?а брзо ги забележале.[19]
Преформансите на советската Црвена арми?а, исто така, ги запрепастила ?апонците. Ман?ури?а имала централна улога во ?апонската политика за источна Ази?а. Победата на Црвената арми?а во 1929 година до срж ?а разнишала таа политика. Во 1930 година, Квантуншка арми?а сфатила дека за Ман?ури?а всушност се бори против Црвената арми?а ко?а станувала с? посилна. ?апонските планови за осво?ува?е на североисточна Кина биле забрзани.[20]
Кинеската комунистичка парти?а
[уреди | уреди извор]Во 1930 година, во Кина избувнала Во?ната во Централните Рамнини, во ко?а учествувале и регионални команданти кои биле во со?уз со Куоминтанг за време на Северната експедици?а и со владата на Нан?инг под Чанг. Кинеската комунистичка парти?а (ККП) по масакрот во Шанга? во 1927 година отворено се борела против владата на Нан?инг, и продолжила да се шири за време на оваа гра?анска во?на. Владата на Куоминтанг во Нан?инг одлучила да се сконцентрира на напорите на потиснува?е на кинеските комунисти преку политиката на ?прво внатрешно помирува?е, потоа надворешен отпор“ (Кинески: 攘外必先安內).
Истори?ат на борбите
[уреди | уреди извор]Увертира: инвази?а на Ман?ури?а и Северна Кина
[уреди | уреди извор]
Гра?анската во?на во Кина, на ?апони?а ? овозможило лесно да ?а нападне Ман?ури?а кон ко?а гледала како подрач?е кое ?е ? овозможи неограничено снабдува?е со суровини, пазар за не?зините произведени стоки (сега исклучени од пазарите на многу западни зем?и како резултат на тарифите од времето на депреси?ата) и како тампон држава против Советскиот Со?уз.[се бара извор] По Мукденскиот инцидент во септември 1931 ?апони?а директно ?а нападнала Ман?ури?а. ?апони?а навела дека не?зините права врз Ман?ури?а, воспоставени по не?зината победа во Руско-?апонската во?на, биле систематски прекршувани и дека имало ?пове?е од 120 случаи на повреда на права и интереси, меша?е во бизнисот, бо?кот на ?апонски стоки, неразумно оданочува?е, притвор на поединци, конфискаци?а на имоти, иселува?е, бара?е за прекин на бизнисот, напади и тепа?е и угнетува?е на коре?ските жители“.[21]
По петмесечни борби, ?апони?а ?а во 1932 ?а основала марионетската држава Ман?укуо, а последниот кинески цар, Пу ?и, бил поставен за нивни марионетски владетел. Кина ко?а била воено премногу слаба за директно да се соочи со ?апони?а, апелирала до Лигата на народите за помош. По истрагата на Лигата бил об?авен Извешта?от Литон, со ко? се осудува ?апони?а за упадот во Ман?ури?а, по што ?апони?а се повлекла од Лигата на народите. Освен млака цензура, ниту една зем?а не презела акци?а против ?апони?а.
По инцидентот во Мукден имало непреста?ни борби. Во 1932 година, кинеските и ?апонските трупи се судриле во т.н. инцидент од 28 ?ануари. Како резултат на оваа битка била извршена демилитаризаци?а на Шанга?, односно на Кинезите им било забрането да распоредуваат во?ници во ово? град.

Во 1933 година, ?апонците го нападнале регионот кра? Кинескиот ?ид. Како последица на ово? конфликт било склучено примир?ето од Тангу, според кое ?апони?а стекнала контрола врз регионот ?ехол, како и врз демилитаризираната зона поме?у Кинескиот ?ид и регионот Пепинг-Т?ан?ин. ?апони?а имала за цел да создаде уште една тампон зона ме?у Ман?укуо и кинеската националистичка влада во Нан?инг.
?апони?а сè пове?е ги користела внатрешните конфликти на Кина за уште пове?е да ?а ослабне. Дури и неколку години по Северната експедици?а, политичката мо? на националистичката влада била ограничена само на областа околу делтата на реката ?ангце. Другите делови на Кина всушност биле во рацете на локалните кинески воени лидери. ?апони?а барала разни кинески соработници и им помогнала да воспостават влади при?ателски настроени кон ?апони?а. Оваа политика била наречена Специ?ализаци?а на Северна Кина (кинески: 華北特殊化), попозната е како Автономно движе?е на Северна Кина. Северните провинции погодени од оваа политика беа Чахар, Су?уан, Хебе?, Шанкси и Шандонг .
Оваа ?апонска политика била на?ефикасна во областа на сегашната Внатрешна Монголи?а и Хебе?. Во 1935 година, под ?апонски притисок, Кина го потпишала Договорот Хе-Умезу, со ко? на КМТ му се забранува да спроведува партиски операции во Хебе?. Истата година, бил потпишан Договорот Чин-Доихара со ко? КМТ се протерува од Чахар. Така, до кра?от на 1935 година кинеската влада во суштина ?а напуштила северна Кина. На не?зино место, биле основани Автономниот совет на Источен Хебе? поддржан од ?апони?а и Политичкиот совет Хебе?-Чахар. Таму во празниот простор на Чахар на 12 ма? 1936 година била формирана Монголската воена влада. ?апони?а ?а обезбедила сета потребна воена и економска помош. Потоа, кинеските доброволни сили продолжиле да се спротивставуваат на ?апонската агреси?а во Ман?ури?а и Чахар и Су?уан.
1937: Целосна инвази?а на Кина
[уреди | уреди извор]

Но?та на 7 ?ули 1937 година, кинеските и ?апонските вооружени сили размениле оган во близина на мостот Марко Поло (или Лугу), клучен пристап до Пекинг. Она што започнало како спорадично препукува?е набрзо ескалирало во целосна битка по ко?а Пекинг и неговиот пристанишен град Ти?ан?ин паднале во рацете на ?апонските сили (?ули-август 1937 година). На 29 ?ули, околу 5.000 во?ници на 1-виот и 2-от корпус на арми?ата Источен Хопе? се побуниле и се спротивставиле на ?апонскиот гарнизон. Покра? ?апонскиот воен персонал, биле масакрирани околу 260 цивили во Тонгжу за време на востанието во сцени кои потсетуваат на Боксерскиот протокол од 1901 година. Цивилите претежно биле ?апонци, заедно со полициските сили и некои етнички Коре?ци. Кинезите потоа запалиле и уништиле голем дел од градот. Преживеале само околу 60 ?апонски цивили, кои подоцна на новинарите и историчарите им дале извештаи од прва рака. Како резултат на таквото насилство, бунтот во Тунгчоу силно го потресло ?авното мисле?е во ?апони?а.
Битката за Шанга?
[уреди | уреди извор]
Царкиот генерален штаб во Токио, задоволен од територи?алните придобивки стекнати во северна Кина по инцидентот на мостот Марко Поло, првично покажал неподготвеност да го ескалира конфликтот во целосна во?на. Сепак, КМТ утврдила дека е достигната ?пресвртната точка“ на ?апонската агреси?а. Чанг Ка? Шек набрзина ?а мобилизирал арми?ата и воздухопловните сили на централната влада, и ги ставил под сво?а директна команда. Откако на 9 август 1937 година бил застрелан ?апонски офицер ко? се обидел да влезе на воениот аеродром Хонгкиао, ?апонците побарале сите кинески сили да се повлечат од Шанга?; Кинезите го одбиле ова бара?е. Затоа, и Кинезите и ?апонците марширале за да ги засилат своите позиции во областа Шанга?.
На 13 август 1937 година, во?ниците на Куоминтанг ги нападнале позициите на ?апонските маринци во Шанга?, а за возврат трупите на ?апонската арми?а и маринците влегле во градот, што ?а предизвикало битката ка? Шанга?. На 14 август, на кинеските сили под команда на Жанг Жижонг им било наредено да ги заземат или да ги уништат ?апонските упоришта во Шанга?, што предизвикало жестоки улични борби. При нападот на ?апонскиот крстосувач Изумо, авионите на Куоминтанг ненамерно ?а бомбардирале Шанга?ската ме?ународна населба, при што биле убиени преку 3.000 цивили.[22]
За три дена од 14-ти до 16-ти август 1937 година, Царската ?апонска морнарица испратила многу видови на тогаш напредни средно тешки копнени бомбардери со голем дострел G3M и разновидни авиони сместени на носачи на авиони во очекува?е да го уништат Кинеските воздухопловни сили. Сепак, царската ?апонска морнарица наишла на неочекуван отпори и претрпела тешки (50%) загуби од кинеските пилоти.[23][24]

Воведува?ето на напредните ловци А5М ?Клод“ во боиштето Шанга?-Нан?инг, од 18 септември 1937, им помогнало на ?апонците да постигнат одредено ниво на воздушна супериорност.[25][26] Сепак, неколкуте искусни кинески пилоти ветерани, како и неколку кинеско-американските доброволни борбени пилоти се покажало дека се способни да се спротивстават на A5M авионите. На почетокот на битката, националната кинеска арми?а броела околу пет дивизии, или околу 70.000 во?ници, а тамошните ?апонски сили биле сочинети од околу 6.300 маринци. На 23 август, кинеското воено воздухопловство со борбени авиони ги нападнало истоварените ?апонски трупи во Вусонгкоу во северниот дел на Шанга?, а ?апонците на?големиот дел од нападот го пресретнале со ловци А2Н и А4Н сместени на носачите на авиони.[27] Царската ?апонска арми?а за да го заземат градот на кра?от ангажирала над 200.000 во?ници, заедно со многу поморски бродови и авиони. По тримесечни интензивни борби, нивните жртви далеку ги надминале првичните очекува?а.[28] На 26 октомври, ?апонската арми?а го зазела Дачанг, клучна точка во Шанга?, а на 5 ноември во заливот Хангжу стигнало дополнително засилува?е од ?апони?а. Конечно, на 9 ноември, Националната републиканска арми?а започнала со општо повлекува?е.
Битката ка? Нан?инг и масакр
[уреди | уреди извор]Надоврзува??и се на тешко изво?уваната победа во Шанга?, Ц?А го зазела главниот град на КМТ Нан?инг (декември 1937) и Северен Шанкси (септември-ноември 1937). Во овие кампа?и биле вклучени околу 350.000 ?апонски во?ници и многу пове?е Кинези.
Историчарите проценуваат дека во ?Масакрот во Нан?инг“ од 13 декември 1937 до кра?от на ?ануари 1938, ?апонските сили убиле или раниле околу 40.000 до 300.000 Кинези (претежно цивили). Некои ?апонски историчари ги негираат овие податоци наведува??и дека 75% од цивилното население на Нан?инг ве?е побегнало од градот пред да започне битката, а поголемиот дел од останатите се засолниле во безбедносната зона Нанкинг, и зад себе го оставиле само сиромашните класи.
1938
[уреди | уреди извор]На почетокот на 1938 година, раководството во Токио сè уште се надевале дека конфликтот ?е го ограничи на окупираре?е на областите околу Шанга?, Нан?инг и поголемиот дел од северна Кина. Се надевале дека со ова ?е ?а зачуваат силата за очекуваната пресметка со Советскиот Со?уз, но дотогаш ?апонската влада и ГШ практично ?а изгубиле контролата врз ?апонската арми?а во Кина. По изво?уваните победи, ?апонските теренски генерали ?а продолжиле во?ната во ?иангсу во обид да го уништат кинескиот отпор, но биле поразени во битката ка? Та?ержуанг (март-април 1938 година). Потоа, Царската ?апонска арми?а ?а променила сво?ата стратеги?а и ги распоредила речиси сета сво?а во?ска во Кина за напад на градот Вухан, ко? стана политички, економски и воен центар на задниот дел од Кина, со надеж дека ?е ?а уништи борбената сила на НРА и ?е ?а принуди владата на КМТ да преговара за мир. [29] На 6 ?уни, тие го зазеле Каифенг, главниот град на Хенан, и се заканиле дека ?е го заземат Женгжу, каде се спо?ува пругата од Пинган и Лонгха?.

1938 Поплава на Жолта Река
[уреди | уреди извор]За да го спречат напредува?ето на ?апонската арми?а во западна и ?ужна Кина, Чанг Ка? Шек, на предлог на Чен Гуофу, наредил отвора?е на насипите на Жолтата река во близина на Женгжу. Првичниот план бил да се уништи насипот во Жаоку, но поради тешкотии на тоа место, на 5 ?уни бил уништен насипот ка? Хуа?уанку на ?ужниот брег и биле предизвикани поплави во источен Хенан, централен Анхуи и северниот и централен дел на ?иангсу. Поплавите зафатиле и уништиле ил?адници квадратни километри зем?оделско зем?иште и го поместиле устието на Жолтата река стотици километри кон ?уг. Биле поплавени или уништени ил?адници села, а неколку милиони селани биле принудени да се евакуираат од своите домови. Се удавиле 400.000 лу?е, ме?у кои имало и ?апонски во?ници, а уште 10 милиони станаа бегалци. Оштетува?ата на плантажите подоцна предизвикале глад. И покра? ова, ?апонците на 27 октомври 1938 година го зазеле Вухан, принудува??и го КМТ да се повлече во Чонгкинг (Чунгкинг), но Чанг Ка? Шек сепак одбил да преговара, веле??и дека би разгледувал разговори само доколку ?апони?а се согласи да се повлече на границите од пред 1937 година.
1939–40: Кинески контранапад
[уреди | уреди извор]

Од почетокот на 1939 година, во?ната влегла во нова фаза по првите порази на ?апонците во битката ка? Суикси?ан-Зао?анг, прватата битка ка? Чангша, битката ка? ?ужен Гуангкси и Битката ка? Заои. Овие успеси ги охрабриле Кинезите на почетокот на 1940 година да ?а започнат сво?ата прва голема контраофанзива против Ц?А; сепак, поради нискиот воено-индустриски капацитет и ограниченото искуство во модерното во?ува?е, оваа офанзива била поразена. Потоа, Чанг не можел да ризикува други сеопфатни офанзивни кампа?и со оглед на слабо обучената, недоволно опремена и неорганизирана состо?ба на неговите во?ски.
За време на офанзивата, силите на Хуи во Су?уан под команда на генералите Ма Хонгбин и Ма Букинг ?а поразиле Царската ?апонска арми?а и нивните марионетски со?узнички во?ски и го спречиле планираниот ?апонски напредок во северозападна Кина. Генералот Ма Биао ги предводел ко?аницате на Хуи, Салар и Донгси?анг и ги поразил ?апонците во битката ка? Хуа?анг.

По 1940 година, ?апонците наишле на тешкотии во администрира?ето и гарнизонира?ето на заземените територии и се обиделе да ги решат тоа преку спроведува?е на стратеги?а за создава?е при?ателски марионетски влади наклонети кон ?апонските интереси во освоените територии. На?позната е Владата на Ванг ?ингвеи на чело со поранешниот Премиерот на KMT, Ванг ?ингвеи. Ме?утоа, злосторствата извршени од страна на Царската ?апонска арми?а, како и одбива?ето на ?апонсците да им делегираат вистинска мо?, ги направило марионетите влади многу непопуларни и во голема мера неефикасни. Единствен успех ко? го имале ?апонците било регрутира?ето на голема колаборационистичка кинеска арми?а ко?а требало да ?а одржува ?авната безбедност во окупираните области.
?апонско проширува?е
[уреди | уреди извор]Во 1941 година, ?апони?а ги имала под контрола поголемиот дел од источните кра?брежни области на Кина и Виетнам, но во овие окупирани области продолжиле герилските борби. ?апони?а претрпела големи жртви од неочекуваниот кинески отпор и ниедна страна не можела да постигне брз напредок како нацистичка Германи?а во Западна Европа .
Во 1943 година, во Гуангдонг завладеал глад. Додека ситуаци?ата се влошувала, до кинеските иселеници во ?у?орк стигнало писмо во кое се наведувало дека во Си?и од глад умреле 600.000 лу?е.[30]
Кинеска стратеги?а на отпор
[уреди | уреди извор]Основата на кинеската стратеги?а на отпор може да се подели на два периода:
- Прв период: 7 ?ули 1937 година (Битката ка? мостот Лугу) – 25 октомври 1938 година (завршува?е на битката ка? Вухан и пад на градот).
- Втор период: 25 октомври 1938 година (по падот на Вухан) – декември 1941 година (пред со?узниците да ? об?ават на во?на на ?апони?а).
За разлика од ?апони?а, Кина не била подготвена за целосна во?на и неразвиена воена индустри?а, без механизирани дивизии и мал бро? на оклопни сили.[31] До средината на 1930-тите, Кина се надевала дека Лигата на народите ?е обезбеди контрамерки за ?апонската агреси?а. Покра? тоа, владата на Куоминтанг била во гра?анска во?на против Кинеската комунистичка парти?а. Чанг Ка? Шек рекол: ??апонците се кожна болест, комунистите се срцева болест“. Вториот обединет фронт поме?у КМТ и ККП никогаш не бил вистински обединет, биде??и дури и за време на организирани, вооружени, контраофанзиви, комунистите и националистите сè уште се натпреварувале за вли?ание.

Дури и под овие кра?но неповолни околности, Чанг сфатил дека за да добие поддршка од САД и други странски држави, Кина мора да докаже дека е способна да се бори. Знае??и дека избрзаното повлекува?е ?е ?а обесхрабри странската помош, Чанг решил да се утврди во Шанга?, за да го одбрани на?големиот и на?индустриски град во Кина од ?апонците ги користел своите на?добри дивизии обучени од Германи?а. Битката траела пове?е од три месеци, имало многу жртви од двете страни и завршила со кинеско повлекува?е кон Нан?инг, но докажа дека Кина нема лесно да биде поразена и ?а покажала сво?ата одлучност пред светот. Битката го за?акнала моралот ка? кинескиот народ, биде??и го побила фале?ето на ?апонците дека може да го осво?ат Шанга? за три дена, а Кина за три месеци.
Потоа, Кина ?а усвоила Фаби?ановата стратеги?а за ?тргува?е простор за време“. Кинеската арми?а ?е се бори за да го одложи ?апонското напредува?е кон северните и источните градови, овозможува??и му на домашниот фронт, со своите професионалци и клучните индустрии, да се повлече на запад во Чонгкинг. Како резултат на стратегиите за изгорена зем?а на кинеската во?ска, намерно биле саботирани браните и насипите за да се предизвикаат огромни поплави, кои требало да го спречат ?апонското напредува?е.
Втора фаза: октомври 1938 – декември 1941
[уреди | уреди извор]
Во ово? период, основна кинеска цел била колку што е можно подолго одолговлекува?е на во?ната во во?на на истрошува?е, за да ги исцрпи ?апонските ресурси додека истовремено го за?акнува кинескиот воен капацитет. НРА го усвоила концептот на ?магнетно во?ува?е“ за да ги привлече напредните ?апонски трупи до одредени точки каде што па?але во заседа и биле подложени на странични напади и опколува?е. На?добар пример за оваа тактика била успешната одбрана на Чангша во 1939 година (и повторно во 1941 година), кога ? биле нанесени големи загуби на Ц?А.
Приклучува?е на западните Со?узници
[уреди | уреди извор]


По нападот на Перл Харбор, САД ? об?авиле во?на на ?апони?а, а по неколку дена Кина им се придружила на со?узниците во формалната об?ава на во?на против ?апони?а, Германи?а и Итали?а.[32] Откако западните со?узници влегле во во?на против ?апони?а, кинеско-?апонската во?на ?е стане дел од поголем конфликт, Тихоокеанското боиште од Втората светска во?на. Речиси веднаш, кинеските трупи постигнаа уште една одлучувачка победа во битката ка? Чангша, ко?а на кинеската влада ? донел голем престиж ка? западните со?узници.[33]
Чанг Ка? Шек продолжил да добива воена помош од Соединетите Американски Држави. Сепак, морските патишта кон Кина и железницата ?унан-Виетнам биле затворени од 1940 година. Затоа, по затвора?ето на Бурманскиот пат во 1942, странската помош за Кина беше во голема мера ограничена на она што можеше да се пренесе преку Хималаите. Во Бурма, на 16 април 1942 година, за време на битката ка? ?енанг?аунг 7.000 британски во?ници биле опколени од ?апонската 33-та дивизи?а, а биле спасени од кинеската 38-ма дивизи?а.[34] По Дулитловиот напад, Царската ?апонска арми?а спровела акци?а на масовно чисте?е во областите Же?и?анг и ?иангкси во Кина, денес позната како Кампа?а Же?и?анг-?иангкси, за да ги прона?де преживеаните американски воздухопловци и за да им се одмазди на Кинезите кои им помогнале да го извршат нападот. Операци?ата започнала на 15 ма? 1942 година, но во септември била одбиена од кинеските сили.[35] За време на оваа кампа?а, Царската ?апонска арми?а зад себе оставила трага на уништува?е и исто така ширела колера, тифус, чума и патогена дизентери?а. Кинеските проценки тврдат дека дури 250.000 цивили, од кои мнозинство биле сиромашни лу?е кои не можеле да побегнат, можеби умреле од болест.[36] Акци?ата предизвикала пове?е од 16 милиони цивили да се евакуираат далеку во внатрешноста на Кина. 90% од населението на Нингбо ве?е побегнало пред да започне битката.[37]
Поголемиот дел од кинеската индустри?а ве?е била заробена или уништена од ?апони?а, а Советскиот Со?уз одбил да им дозволи на Соединетите Држави да ?а снабдуваат Кина преку Казахстан во Син?анг биде??и воениот лидер на Ксин?и?анг Шенг Шикаи во 1942 година со одобрение на Чанг бил антисоветски настроен. Поради овие причини, кинеската влада немала доволни залихи и опрема потребни за да изврши големи контраофанзиви. И покра? големиот недостиг на матери?ал, во 1943 година, Кинезите успешно ги одбиле големите ?апонски офанзиви во Хубеи и Чангде.
Чанг бил именуван за врховен командант на со?узниците во кинеското боиште во 1942 година. Американскиот генерал ?озеф Стилвел извесно време служел како началник на Генералштабот на Чанг, додека истовремено командувал со американските сили во боиштето Кина-Бурма-Инди?а. Од различни причини, односите ме?у Стилвел и Чанг набрзо се влошиле. Многу историчари (како Барбара В. Тухман) наведуваат дека тоа на?многу се должи на корупци?ата и неефикасноста на владата на Куоминтанг, додека други (како Ре? Хуанг и Ханс ван де Вен ) сметаат дека се работи за покомплицирана ситуаци?а. Стилвел посакувал да преземе целосна контрола врз кинеските трупи и да продолжи со агресивна стратеги?а, додека Чанг претпочитал трпелива и поевтина стратеги?а на чека?е на ?апонците. Чанг продолжил да одржува дефанзивни позиции и покра? апелите од со?узниците активно да ?а прекине ?апонската блокада, биде??и Кина ве?е претрпела десетици милиони воени жртви и верувале дека ?апони?а на кра?от ?е капитулира пред огромното индустриско производство на Америка. Поради овие причини, другите со?узници постепено почнаа да ?а губат довербата во кинеската способност да спроведуваат офанзивни операции, и затоа своите напори против ?апонците ги насочиле во областите на Тихиот Океан и ?угозападната Тихоокеанска област, применува??и стратеги?а на прескокнува?е на острови.[38]

Долготра?ните разлики во националниот интерес и политичкиот став ме?у Кина, САД и Обединетото Кралство с? уште постоеле. Британскиот премиер Винстон Черчил не сакал да ангажира британски трупи за повторно отвора?е на патот од Бурма; Стилвел, од друга страна, верувал дека пробива?ето на патот е од витално значе?е, биде??и сите пристаништа во континентална Кина биле под ?апонска контрола. Политиката на со?узниците ?Европа прво“ не му одговарала на Чанг, а подоцнежното британско инсистира?е Кина да испра?а с? пове?е и пове?е во?ници во Индокина за Кампа?ата во Бурма, Чанг го сметал за обид да се искористат кинеските човечки ресурси за одбрана на британскиот колони?ален имот. Чанг, исто така, верувал дека Кина своите армиски дивизии треба да ги пренасочи од Бурма во источна Кина за да ги бранат воздушните бази на американските бомбардери кои сметал дека со бомбардира?е ?е ?а поразат ?апони?а. Покра? тоа, Чанг на состанокот со Махатма Ганди во 1942 година, ?а поддржал индиската независност, што дополнително ги влошило односите ме?у Кина и Обединетото Кралство. [29]
Кинези родени во Америка и Канада биле регрутирани да де?ствуваат како та?ни оперативци во окупираната Кина. Требало да се измешаат со месното население и да водат кампа?а на саботажа. Активностите биле насочени кон уништува?е на ?апонската логистика. [39] Кон кра?от на 1943 година, Кинеските сили напредувале кон северна Бурма, ги опколиле ?апонските трупи во Миткиина и ?а зазедоа планината Сонг.[40] Британските сили и силите на Комонвелтот ?а спровеле Миси?ата 204 со ко?а требало да се обезбеди помош за кинеската националистичка арми?а.[41] Во првата фаза во 1942 година речиси ништо не се постигнало, а во втората поуспешна фаза, ко?а започнала во февруари 1943 година под британска воена команда, била спроведена пред ?апонската офанзивна операци?а Ичи-Го во 1944 година.[41]
Соединетите Американски Држави на кинеското боиште гледале како можност за ангажира?е на многу ?апонски во?ници, како и место за американските воздушни бази од каде што ?е ги нападнат ?апонските острови. Во 1944 година, кога ?апонската позици?а на Тихиот Океан брзо се влошувала, Ц?А мобилизирала преку 500.000 во?ници и ?а започнала операци?ата Ичи-Го, нивната на?голема офанзива во Втората светска во?на, и ги нападнала американските воздушни бази во Кина и успеала со железница да ги поврзе Ман?ури?а и Виетнам. Големите градови во Хунан, Хенан и Гуангкси потпаднале под ?апонска окупаци?а. По неможноста на кинеските сили да ги одбранат овие области, Стилвел се обидел да ?а добие целокупната команда на кинеската арми?а, а по неговата пресметка со Чанг бил заменет со генерал-ма?ор Алберт Коади Ведемаер.
Во 1944 година, Кина изво?увала неколку победи против ?апони?а во Бурма, што довело до прекумерна самодоверба. Националистичка Кина, исто така, во 1942 година пренасочила во?ници во Син?и?анг за да ?а врати провинци?ата од советскиот клиент Шенг Шичаи, чи?а марионетска арми?а била поддржана од 8-миот полк на советската Црвена арми?а во Хами. Борбите ескалираа на почетокот од 1944 година со бунтот во Или од у?гурските комунистички бунтовници поддржани од Советскиот Со?уз, предизвикува??и ?а Кина да се бори против непри?ателите на два фронта. Целта на ?апонската операци?а Ичиго била да се уништат американските аеродроми во ?ужна Кина кои биле закана за ?апонските матични острови и да ги поврзе железничките пруги во Пекинг, Ханку и градовите од северна Кина во Пекинг со ?ужниот кинески брег на Кантон. ?апони?а била вознемирена од американските воздушни напади врз ?апонските сили во та?ванскиот аеродром Синчу од американски бомбардери со седиште во ?ужна Кина, и заклучила дека ?ужна Кина може да стане база на голема американска кампа?а за бомбардира?е на ?апонските острови, па ?апони?а со операци?ата Ичиго решила да ги уништи и заземе сите воздушни бази од каде оперирале американски бомбардери.
Чанг Ка? Шек и властите од Република Кина намерно ?а игнорирале и ?а отфрлиле до?авата до кинеската влада во Чонгкинг од страна на француската во?ска за претсто?ната ?апонска офанзива за поврзува?е на трите града. Кинеската во?ска верувале дека тоа е лажна до?ава подметната од ?апони?а за да ги доведе во заблуда, биде??и операци?ата Ичиго во северна Кина започнала со само 30.000 ?апонски во?ници кои ?а преминале Жолта Река, па Кинезите претпоставувале дека тоа ?е биде операци?а ограничена само на северна Кина. само. Друг фактор за игнорира?е на до?авата било тоа што борбениот фронт ме?у Кина и ?апони?а бил статичен и стабилизиран уште од 1940 година, па Чанг претпоставил дека ?апони?а ?е продолжи со истата тактика и ?е остане зад линиите во окупираните територии пред 1940 година, за?акнува??и ?а марионетската кинеска влада на Ванг ?ингвеи и користе??и ги тамошните ресурси. ?апонците постапувале на ваков начин од 1940 до 1944 година, а ?апонците презеле само неколку неуспешни и млаки обиди да го заземат привремениот главен град на Кина во Чонгкинг на реката ?ангце, ко? брзо го напуштиле пред 1944 година. ?апони?а, исто така, претходно немала намера да ги поврзе трансконтиненталните железници на кантонот Ханков во Пекинг.
Кина исто така имала самодоверба по не?зините три победи по ред за одбрана на Чангша од ?апони?а во 1939, 1941 и 1942 година. Кина, исто така, ?а победила ?апони?а во Бурманската кампа?а во ?угоисточна Ази?а, а Кинезите не можеле да поверуваат дека ?апони?а поради невнимание дозволила информациите за планираната инвази?а да стигнат до Французите, и верувала дека ?апони?а намерно им давала дезинформации за Кина да ги пренасочи своите трупи од Инди?а и Бурма. Кина верувала дека боиштето во Бурма е многу поважен за ?апони?а од ?ужна Кина и дека ?апонските сили во ?ужна Кина ?е ?а зачуваат одбранбената положба. Кина верувала дека првиот ?апонски напад во Ичиго е само одвлекува?е на вниманието во северна Кина, така што кинеските трупи составени од 400.000 во?ници во Северна Кина по нападот на ?апони?а намерно и без борба се повлекле. Оваа грешка довела до уништува?е на кинеските одбранбени линии биде??и ?апонските во?ници, кои на кра?от броеле стотици ил?ади, по нападот продолжиле да продираат од северна Кина кон централна Кина и до ?ужните кинески региони додека кинеските во?ници намерно се повлекувале. Исклучок била одбраната на Хенг?анг каде што 17.000 кинески во?ници со месеци се спротивставувале на преку 110.000 ?апонски во?ници во на?долгата опсада во во?ната, каде погинале 19.000-60.000 ?апонци. Во Тушан во провинци?ата Гуижоу, националистичката влада на Кина билапринудена да распореди пет армии од 8-та воена зона што ги користеше за целата во?на до Ичиго. Но, во то? момент, недостатокот на храна ка? ?апонските во?ници и многуте жртви кои ги претрпела ?апони?а ?а принудиле да ?а прекине операци?ата Ичиго. По операци?ата Ичиго, Чанг Ка? Шек започнал план за повлекува?е на кинеските трупи од Бурма и да ги пренасочи против ?апони?а во ?угоисточна Ази?а во контраофанзива наречена ?Бела кула“ и ?Леден човек“ против ?апонските во?ници во Кина во 1945 година.[2]
На кра?от од 1944 година, во Монг-?у се здружиле кинеските трупи под команда на Сун Ли-?ен кои напа?але од Инди?а и трупите под команда на Веи Лихуанг кои напа?але од ?унан и успеале да ги протераат избркаат ?апонците од Северна Бурма и да го обезбедат патот Ледо ко? бил витален за снабдува?е на Кина.[29] Пролетта 1945 година, Кинезите започнале офанзива со ко?а ги вратиле Хунан и Гуангкси. Биде??и кинеската арми?а добро напредувала обука и опрема, Ведемаер за летото 1945 година планирал да ?а започне операци?ата Карбонадо за повторно да го заземе Гуангдонг, на то? начин да има кра?брежно пристаниште и оттаму да напредува на север кон Шанга?. Сепак, атомските бомбардира?а на Хирошима и Нагасаки и советската инвази?а на Ман?ури?а го забрзале ?апонското предава?е и овие планови не биле спроведени.[42]
Кра? и последици
[уреди | уреди извор]
Соединетите Американски Држави и Советскиот Со?уз ставиле кра? на во?ната со напад на ?апони?а со ново оруж?е (од САД) и упад во Ман?ури?а (од Советскиот Со?уз). На 6 август 1945 година, американскиот бомбардер Б-29, Енола Ге?, ?а фрлил првата атомска бомба употребена во борба врз Хирошима, при што биле убиени десетици ил?ади лу?е, а градот бил срамнет. На 9 август 1945 година, Советскиот Со?уз се откажал од пактот за ненапа?а?е со ?апони?а и ги нападнал ?апонците во Ман?ури?а, со што го исполнал ветеното на Конференци?ата во ?алта да ги нападне ?апонците во рок од три месеци по завршува?ето на во?ната во Европа. Истиот ден, САД фрлиле втора поразорна атомска бомба врз Нагасаки.
За помалку од две недели Квантуншката арми?а, ко?а била главна ?апонска борбена сила,[43][44] ко?а се состоела од преку милион во?ници, но со несоодветени оклопни возила, артилери?а или воздушна поддршка, била уништена од Советите. На 15 август 1945 година, ?апонскиот цар Хирохито офици?ално капитулирал пред со?узниците. Офици?алното предава?е било потпишано на воениот брод USS Missouri на 2 септември 1945 година, на церемони?а на ко?а биле присутни неколку со?узнички команданти, ме?у кои и кинескиот генерал Су ?унгчанг.

По со?узничката победа во Тихиот Океан, генералот Даглас Мекартур им наредил на сите ?апонски сили во Кина (со исклучок на Ман?ури?а), Та?ван и француска Индокина северно од 16° северна географска ширина да му се предадат на Чанг Ка? Шек, а ?апонските трупи во Кина формално се предале на 9-ти септември 1945 година, во 9:00 часот.[45] Деветтиот час од деветтиот ден од деветтиот месец е избран како аналоги?а на примир?ето од 11 ноември 1918 година (во единаесеттиот час од единаесеттиот ден од единаесетиот месец) и затоа што ?девет“ на кинески е хомофон на зборот за ?долготраен“ (да сугерира дека постигнатиот мир ?е трае вечно).[46]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Bix, Herbert P. (1992), ?The Showa Emperor's 'Monologue' and the Problem of War Responsibility“, Journal of Japanese Studies, 18 (2): 295–363, doi:10.2307/132824, JSTOR 132824
- ↑ 2,0 2,1 Hsiung & Levine.
- ↑ Todd, Douglas. ?Douglas Todd: Lest we overlook the 'Asian Holocaust'“. Vancouver Sun. Архивирано од изворникот на 9 July 2021. Посетено на 2 July 2021.
- ↑ Kang, K. (4 August 1995). ?Breaking Silence : Exhibit on 'Forgotten Holocaust' Focuses on Japanese War Crimes“. Los Angeles Times. Архивирано од изворникот на 19 January 2022. Посетено на 2 July 2021.
- ↑ Hotta, E. (25 December 2007). Pan-Asianism and Japan's War 1931–1945. Palgrave Macmillan US. стр. 40. ISBN 978-0-230-60992-1. Архивирано од изворникот на 12 October 2022. Посетено на 28 November 2017.
- ↑ Paine, S. C. M. (20 August 2012). The Wars for Asia, 1911–1949. Cambridge University Press. стр. 123. ISBN 978-1-139-56087-0. Архивирано од изворникот на 12 October 2022. Посетено на 28 November 2017.
- ↑ Wolfgang Schumann (et al.
- ↑ Mitter (2013).
- ↑ Brinkley, Douglas (2003). The New York Times Living History: World War II, 1942–1945: The Allied Counteroffensive. ISBN 9780805072471. Архивирано од изворникот на 12 October 2022. Посетено на 2 September 2015.
- ↑ Cain, Sian (2025-08-06). ?China rewrites history books to extend Sino-Japanese war by six years“. the Guardian (англиски). Архивирано од изворникот на 25 May 2021. Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?The Senkaku or Diaoyu Islands: Narrative of an empty space“. The Economist (Christmas Specials 2012). London: Economist Group. 22 December 2012. ISSN 0013-0613. Архивирано од изворникот на 26 February 2014. Посетено на 26 February 2014.
- ↑ ?Senkaku/Diaoyu: Islands of Conflict“. History Today. Архивирано од изворникот на 1 February 2019. Посетено на 13 August 2016.
- ↑ ?How uninhabited islands soured China-Japan ties – BBC News“. BBC. 10 November 2014. Архивирано од изворникот на 8 November 2019. Посетено на 13 August 2016.
- ↑ 14,0 14,1 Wilson.
- ↑ Hoyt, Edwin P., Japan's War: The Great Pacific Conflict, p. 45
- ↑ Palmer and Colton, A History of Modern World, p. 725
- ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 Taylor.
- ↑ Boorman, Biographical Dictionary, vol. 1, p. 121
- ↑ Michael M. Walker, The 1929 Sino-Soviet War: The War Nobody Knew (Lawrence: University Press of Kansas, 2017), p. 290.
- ↑ Michael M. Walker, The 1929 Sino-Soviet War: The War Nobody Knew (Lawrence: University Press of Kansas, 2017), pp. 290–291.
- ↑ POLITICAL STRATEGY PRIOR TO OUTBREAK OF WAR PART I Архивирано на 31 март 2022 г. Japanese monograph No. 144
- ↑ Frederic E. Wakeman (September 1996). Policing Shanghai, 1927–1937. University of California Press. стр. 280–281. ISBN 0-520-20761-0. Архивирано од изворникот на 12 October 2022. Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?-Brief history of military airplanes“. mnd.gov.tw. 19 September 2006. Архивирано од изворникот на 26 August 2016. Посетено на 13 August 2016.
- ↑ ?War hero's son seeks to establish museum in Taiwan“. Taipei Times. 13 February 2012. Архивирано од изворникот на 24 September 2021. Посетено на 13 August 2016.
- ↑ ?Mitsubishi A5M (Claude) – Development and Operational History, Performance Specifications and Picture Gallery“. militaryfactory.com. Архивирано од изворникот на 3 March 2016. Посетено на 13 August 2016.
- ↑ Januszewski, Tadeusz (2013). Mitsubishi A5M Claude (Yellow Series). Sandomierz, Poland: STRATUS. ISBN 978-83-61421-99-3.
- ↑ ?Martyr Qin Jia-zhu“. air.mnd.gov.tw (англиски). Архивирано од изворникот на 5 November 2020. Посетено на 2025-08-06.
- ↑ Fu Jing-hui, An Introduction of Chinese and Foreign History of War, 2003, pp. 109–111
- ↑ 29,0 29,1 29,2 Huang.
- ↑ Mar, Lisa Rose (11 October 2010). Brokering Belonging: Chinese in Canada's Exclusion Era, 1885–1945. ISBN 9780199780549. Архивирано од изворникот на 12 October 2022. Посетено на 2 June 2020.
- ↑ L, Klemen (1999–2000). ?Chinese Nationalist Armour in World War II“. Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942. Архивирано од изворникот на 21 March 2011.
- ↑ ?China's Declaration of War Against Japan, Germany and Italy“. Contemporary China. jewishvirtuallibrary.org. 1 (15). 15 December 1941. Архивирано од изворникот на 17 July 2011. Посетено на 10 September 2010.
- ↑ Westad, Odd (2003). Decisive Encounters: The Chinese Civil War, 1946–1950. Stanford University Press. стр. 305. ISBN 978-0-8047-4484-3.
- ↑ Slim, William (1956). Defeat into Victory. London: Cassell. ISBN 0-304-29114-5.
- ↑ Schoppa, R. Keith (2011). In a Sea of Bitterness, Refugees during the Sino-Japanese War. Harvard University Press. стр. 28. ISBN 978-0-674-05988-7.
- ↑ Yuki Tanaka, Hidden Horrors, Westviewpres, 1996, p.138
- ↑ MacKinnon, Stephen R. (21 May 2008). Wuhan, 1938: War, Refugees, and the Making of Modern China. ISBN 9780520934603. Архивирано од изворникот на 12 October 2022. Посетено на 3 June 2020.
- ↑ Hans Van de Ven, "Stilwell in the Stocks: The Chinese Nationalists and the Allied Powers in the Second World War", Asian Affairs 34.3 (November 2003): 243–259.
- ↑ MacLaren.
- ↑ ——— (2012). The Second World War. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-84497-6.CS1-одржува?е: бро?чени ими?а: список на автори (link)
- ↑ 41,0 41,1 Stevens.
- ↑ ?China Offensive“. Center of Military History. United states Army. 3 October 2003. Архивирано од изворникот на 11 November 2014. Посетено на 14 November 2014.
- ↑ ?Leavenworth Papers No. 7 (August Storm: The Soviet 1945 Strategic Offensive in Manchuria)“. Архивирано од изворникот на 2 March 2008. Посетено на 2025-08-06.
- ↑ Robert A. Pape.
- ↑ Act of Surrender, 9 September 1945 (page visited on 3 September 2015).
- ↑ Hans Van De Ven, "A call to not lead humanity into another war", China Daily, 31 August 2015.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Целосен текст на кинеската деклараци?а за во?на против ?апони?а на Викиизвор
- ?CBI Theater of Operations“ – IBIBLIO II World War: China Burma India Врски до избрани документи, фотографии, мапи и книги.
- Анали на летечките тигри
- Колекци?а на карти на библиотеката Пери-Кастанеда, Кина 1:250.000, Сери?а L500, Служба за карти на американската арми?а, 1954-. Топографски карти на Кина за време на Втората светска во?на.
- Колекци?а на карти на библиотеката Пери–Кастанеда Ман?ури?а 1:250.000, сери?а L542, служба за карти на американската арми?а, 1950-. Топографски карти на Ман?ури?а за време на Втората светска во?на.
- Пове?егодишниот проект има за цел да го прошири истражува?ето преку промовира?е на соработка ме?у научниците и институциите во Кина, ?апони?а, САД и други нации. Вклучува обемни библиографии.
- Фотографии од во?ната од презвитери?анска миси?а во близина на Кантон
- ?Патот ?уг“